bir moskova enstitüsü robotlar arasında seçim yapmak zorundaydı. kendisini “dahi” olarak adlandıran hırslı yeni bir robot ile “kötü çocuk” olduğunu söyleyen ve kriptokraside tasarruf sağlayan öğretmen arasında olacak bu sözlü savaş ise bunu belirleyecekti!

moskova teknolojik enstitüsünde (mtı) robotik fakültesinin başkan yardımcısı olarak görev yapan alan tim v2 adlı robot ile güncellenmiş alan tim v3 adlı robot arasında gerçekleşti. ikili, perşembe günü rus başkenti phystechpark’ın teknolojik tesisinde rap savaşına başladı. her iki robot da benzer fiziksel özelliklere sahip -insan boyutundaki beyaz androidler parıldıyor. eski tip robotlar ‘özel günlerinde’ mavi kravat takıyordu.
güncellenmiş alan tim(v3), görünen o ki meydan okumayı ortaya atan 'büyük kardeşinin' gölgesinde yaşamaktan bıkmış gibiydi. sadece tanıtımını ve abartı reklamını önemseyen alan tim(v2)’in 'modası geçmiş' ve 'parçalanmakta' olduğunu söylüyordu. savaştan önce kendisini “kötü çocuk” olarak adlandıran v3 “son çiviyi tabutuna koyacağım ve onu kendi mezarlığıma gömeceğim.” diyerek and içti.

v2 yeni gelen arsız robottan etkilenmediğini belirterek “bu savaş ona ve onun gibi olan diğerlerine bir ders olacak. okul çocukları evde kalmalı.” dedi. seyirciler, makinelerin başlattığı 3 dakika süren sözlü savaşta nefesini tuttu.

“hayatım kıyak, kızlarla, partilerde dolaşırım. birikimlerimi de sanal parayla yaparım.“ sözleriyle başlayan v3’e, önceki versiyondan, ‘ben öğrencilerine düşmanlarını komaya sokmak gibi kötü şeyler öğreten kötü bir çocuğum’ diye tehditkar sözlerle devam etti.

v3 bunun üzerine sersemlemedi ve yüksen notadan: “sizin yeriniz çöplükte. ben bir ferrari spor otomobilim ve sen sadece eski bir lada’sın.” dedi. alan tim v3, ‘genç robotu' daha sonra taciz skandallarıyla gündeme gelen hollywood'dan yapımcı harvey weinsten'la kıyaslayarak "weinstein gibi tek bir sözle mahvolacaksın. o zaman diplerden selam ver" dedi.

rus basınında, alan tim v2'ye göre kendisinden daha az testten geçen v3'ün kapışmanın kazananı olduğu belirtildi.

robotların insanlığı yok edeceği, yıllardan beri en ciddi korku senaryolarından birisidir. şu sıralar devam eden yapay zeka teknolojisinin pek çok insanı korkuttuğu bir gerçek. yapay zeka teknolojisine sahip robotlar, gelecekte dünyamızı ele geçirir ve tüm insanlığı kölesi yapar mı bilmiyorum, ancak abd’de bir robot, 57 yaşında 3 çocuk annesi olan bir kadını öldürdü.
abd michigan’da araba parçaları üreten bir firmada çalışan 57 yaşındaki kadın, bu bölgede bulunan bir robotun kontrolden çıkması üzerine feci şekilde can verdi. robot, 57 yaşındaki teknisyen wanda holbrok’a yüzlerce kilo ağırlığındaki bir parça fırlattı. normal şartlarda olmaması gereken pek çok şeyin aynı anda olması sonucunda meydana gelen kazanın raporunda holbrook’un ölümü için “robotik makineler” tarafından sıkıştırıldı ibaresi dikkat çekti.
ındependent’in haberine göre, tesisin 100 numaralı bölümünde yaşanan bir hata nedeniyle robot hareket etmeye başladı. normalde güvenlik kapılarının kapalı olması gereken bir bölüm olmasına rağmen, kimsenin bilmediği şekilde kapılar açıldı ve holbrook ile robot karşı karşıya kaldı. kadının kafasına römork parçası fırlatan robot, arkasında bıraktığı eşini ve 3 çocuğunu yasa boğdu.

sovyetlerin uzaya ilk aracı göndermesi, daha sonra gagarin'in dünya dışına çıkması ve ayın keşfi. insanlığın uzayı keşfetmesinin belki de en önemli üç aşaması... bu olaylardan sonra, insanlık tarihinde gün geçtikçe daha fazla insan tarafından sorulan bir soru karşımıza çıkıyor. milyarlarca yıldız, milyonlarca gezegen ve binlerce güneş sistemi; peki yaşamın elverişli olduğu tek gezegen bizimkisi mi?
tarihler 1950 yılını gösterdiğinde sıcak bir yaz ayında öğle yemekleri yenirken fizikçi enrico fermi, meslektaşlarına bir soru sordu: "herkesin nerede olduğunu merak etmiyor musunuz?". elbette bu soru yemeğe gelmeyen çalışanları kasteden bir soru değildi. fermi, bizden başka potansiyel olarak binlerce ileri teknolojik formun bulunması gereken evreni kastediyordu. işte uzaylılarla ilgili en önemli teorilerden birisi olan fermi paradoksu böyle ortaya çıktı. biraz daha detaylı bir inceleme yapmak sanırım daha açıklayıcı olacaktır. ilk olarak bu soruyu paradoks haline getiren meseleyi açıklamakta fayda var: bilim insanları tarafından olası yaşamın olacağı binlerce gezegen keşfedilirken hala neden bir canlı formuyla karşılaşamıyoruz. ya da herhangi bir sinyali neden alamıyoruz.



fermi'nin teorisinin paradoks kısmını yukarıda söylediklerimiz oluşturuyor. bir de bu paradoksu destekleyen gayet bilimsel açıklamalar da teoriyi etkili bir noktaya götürüyor. şöyle ki, samanyolu'nun ve dünya'nın oluşmasının sırasıyla 13,2 milyar yıl ile 6 milyar yıl arasında olduğu biliniyor. dünya üzerinde ise 10 üzeri 24 (septilyon) yıldız bulunuyor. ayrıca bizim de içinde bulunduğumuz samanyolu gibi 100 milyar civarında gökada olduğu düşünülüyor. bunun yanı sıra evren'de 50x10 üzeri 11 (sekstilyon) civarında dünya benzeri gezegen de bulunuyor. öte yandan teknolojinin ilerlemesi noktasına baktığımızda ise milyonlarca yıldır ayakları üzerinde duran insan son 5 nin yıllık süreçte çok büyük gelişmeler gösterdi. işte bu noktada fermi, şimdiye kadar birçok uzaylı türünün kolonileşmesi gerektiğini belirtiyor. diğer bir deyişle akıllı bir tür 5 milyon yıl içerisinde tüm yıldızlara ulaşmış olması gerekiyor. bu sürenin şüphesi devasa evren tarihi içerisinde hiç önemli olmadığını söylemek gerekiyor.
peki neden 4,4 milyar yıl öncesinde bizim gezegenimize de uğramış olmaları gereken uzaylı bir tür hakkında elle tutulur bir bilgi edinemiyoruz? bu sorunun birçok cevabı var ve şahsen en sevmediğimi en kolay verilen cevap: bizden başka kimse yok. diğer cevaplara gelirsek, insanoğlu yeryüzüne çok geç geldi yani burayı bir kere ziyaret ettiler ve çekip gittiler. ıssız bir bölgede olabiliriz; yani samanyolu galaksisi içerisinde yalnız olduğumuzu kesin olarak sayarsak çok ıssız bir bölgede olabiliriz ve bu da akıllı bir türün dikkatini cezbetmez. bir başka cevap ise artık koloni kurmak fiziksel manada tabiki onlar için çok da önemli olmayabilir. bununla birlikte birçok cevap bulunuyor ancak en önemliler yukarıdakiler diye düşünüyorum.
fermi'nin teorisini kaba hatlarıyla da olsa yazmaya çalıştık. peki başka bir ihtimal bulunmuyor mu? derseniz, bilim dünyasının son bir cevabı daha var. alan stern adlı bir bilim insanı tarafından verilen cevap oldukça tutarlı bir konumda bulunuyor. bildiğiniz üzere nasa başta olmak üzere tüm uzay programları yaşamın temelini oluşturduğu belirtilen su'yu arıyorlar. bununla birlikte birçok gezegende de üstteki buzul tabakanın altında okyanuslar olduğunu biliyoruz. öte yandan bizim okyanuslarımızda da birçok canlı türünün varolduğu hepimiz biliyoruz. işte stern, başka gezegenlerde bulunma ihtimali olan canlıların okyanuslarda yaşadığını ve üstlerindeki buzul tabaka dolayısıyla onlara ulaşamadığımızı düşünüyor. bu da onların şehirlerinin ışıklarını ya da sinyallerini neden alamadığımızı da açıklıyor.

şüphesiz diğer canlı türlerinin varlığı ve yokluğu ile ilgili olarak iki teori de oldukça mantıklı. ancak her ikisi için de bu evren'i keşfetmeye devam etmemiz gerekiyor. sizin düşünceleriniz neler, sizce hangi teori daha doğru?

şirketinin önümüzdeki dönemde (örneğin 3 ya da 5 yıl) ortaya koymasını öngördüğün finansal sonuçların ve olası etkenlerin tahminlendiği hesap tablosu: ne kadar gelirin olacak, kaç ürün satacaksın, ne kadar karın olacak, ne kadar nakit ihtiyacın olacak, vb. gibi.

şirkete verilen borç, belli bir süre sonunda ya ana para ve faizi olarak borç verene geri ödenir ya da borç veren verdiği borcu süresi sonunda sermayeye çevirerek hisse sahibi olur. böyle bir anlaşmanın detayları (süre, ne kadarlık bir hisseye dönüştürüleceği vs.) ilk günden sözleşmeye yazılır. tersi olmaz, yani sermaye yatırımı borca döndürülmez.

şirketinin yatırım aldığı zamanlar. yatırım sürekli olarak (örneğin her ay) yapılan bir işlem değil. bu sebeple bir startup durumuna, ihtiyacına ve planlarına göre farklı yatırım zamanları belirleyerek topluca yatırım alır. bunalrın her birine tur (round) denir. bunlar seed, series a, series b gibi isimler ile anılır. seed, en erken aşama tohum yatırımı ifade eder. ondan sonrasındaki işin büyümesi aşamalarında yapılan yatırım turlarının her biri için a, b, c.. gibi harfler ile ifade edilir. a,b,c..’nin pratikte sıra belirtme dışında bir işlevi yoktur. (b, a’dan sonra işlemdir gibi) ama genel olarak a’da şirketin ilk büyük yatırımı alması, büyümeyi tetiklemesi sonraki roundlarda ise çok daha fazla büyüme çerçevesinde tekrar round yapması öngörülür.

vc’ler yatırım yapmak için düzenli olarak fırsatları araştırırlar. her bir yatırım fırsatı bir ‘deal’ olarak değerlendirilir

bir vc’nin şirketine verdiği para. vc’ler yatırımlarını şirkete yaparlar. bu sebeple, vc tarafından verilen para direk olarak şirket kasasına gider. çünkü amaç şirketin bir sonraki aşamaya geçmek için ihtiyacı olan nakiti şirkete sağlamaktır. para şirket kasasına girdikten sonra da şirket yönetimi tarafından bütçesi dahilinde harcanır. (bazen yorumlarda görüyorum, sorunun cevabı ‘evet, bu para yatırım yapıldığı anda şirket kasasına vc tarafından konulur, bu bir söz ya da taahhüt değildir.’) bu işlem ‘sermaye arttırımı’ yöntemi ile yapılır.